Tối hôm qua, 26/07/2023, tại Niger, một quốc gia chủ chốt thuộc vùng Sahel, châu Phi, nam sa mạc Sahara, lực lượng cảnh vệ đã giam lỏng tổng thống Mohammed Bazoum. Quân đội tuyên bố ủng hộ thay đổi chế độ. Liên Hiệp Quốc, Liên Âu, Mỹ, Pháp và Nga đã lên án mưu toan đảo chính.
Đăng ngày: 27/07/2023
![\"Tướng](\"https://s.rfi.fr/media/display/80d8ca5a-2c42-11ee-a7af-005056bfb2b6/w:980/p:16x9/2023-07-26T232802Z_2144169561_RC2BB2AF4YF2_RTRMADP_3_NIGER-SECURITY.JPG\")
Nước Pháp ngay lập tức đã có phản ứng. Ngoại trưởng Pháp Catherine Colonna ‘‘lên án mọi mưu toan chiếm quyền bằng sức mạnh’’, khẳng định đoàn kết với Liên Hiệp Châu Phi và Cộng đồng Kinh tế Tây Phi trong nỗ lực ‘‘tái lập toàn bộ các định chế dân chủ ở Niger’’. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres kêu gọi ‘‘tất cả các bên kiềm chế và bảo đảm tôn trọng trật tự Hiến pháp’’. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc đã nói chuyện được với tổng thống Bazoum và bày tỏ ‘‘sự ủng hộ hoàn toàn’’ với tổng thống hợp pháp của Niger.
Cố vấn an ninh quốc gia của Nhà Trắng, Jack Sullivan, yêu cầu lực lượng cảnh vệ ‘‘trả tự do ngay lập tức’’ cho tổng thống Bazoum. Ngày hôm nay 27/07, đến lượt bộ Ngoại Giao Nga kêu gọi ‘‘đối thoại xây dựng và hòa bình’’. Matxcơva cũng kêu gọi ‘‘trả tự do ngay lập tức’’ cho lãnh đạo Niger.
Trên truyền hình, các chỉ huy đảo chính thuộc ‘‘Hội đồng Cứu nguy Dân tộc’’ (CNSP) khẳng định đã lật đổ chế độ của tổng thống Mohamed Bazoum với lý do ‘‘an ninh liên tục xuống cấp, và năng lực quản lý kinh tế và xã hội yếu kém’’. Tổng tham mưu trưởng Quân đội Niger, tướng Abdou Sidikou Issa tuyên bố Quân đội đứng về phe chủ trương đảo chính, để ‘‘tránh các xung đột đẫm máu giữa các lực lượng vũ trang’’.
Về tình hình tại chỗ, theo phủ tổng thống Niger, ‘‘các cuộc biểu tình tự phát của người dân bảo vệ nền dân chủ đã nổ ra khắp thủ đô Niamey, nhiều nơi trong nước và trước các đại sứ quán của Niger ở nước ngoài’’. Trả lời đài France 24, ngoại trưởng Niger cho biết tổng thống Bazoum vẫn đang bị cầm giữ trong phủ tổng thống sáng nay.
Niger, quốc gia đang trong tiến trình dân chủ hóa
Tổng thống Niger, ông Mohammed Bazoum, đắc cử năm 2021. Theo AFP, đây là cuộc bầu cử đầu tiên chuyển sang chế độ dân chủ đa đảng tại Niger kể từ năm 1960, tức từ khi quốc gia Tây Phi này giành được độc lập. Niger được coi là một trong các đồng minh cuối cùng của phương Tây tại vùng Sahel, nơi bạo lực thánh chiến hoành hành. Hai quốc gia láng giềng Mali và Burkina Faso hiện đã nằm dưới quyền của giới tướng lĩnh đảo chính, và có xu hướng ngả sang Nga.
Hoa Kỳ hiện có một căn cứ không quân ở phía bắc Niger, nơi xuất kích của drone do thám và tiễu trừ các lực lượng thánh chiến tại khu vực.
